Тоғыз жасар Жетес тоқсандағы Төле биге сәлем бере барыпты. Сонда Төле би былай деген екен: "Бата - басқа, қына-тасқа, ақыл-жасқа, не қалайсың, балам?" - депті. Сонда жетес бала: "О, қасиетті, баба! Ат берсеңіз, өліп қалалды, тоң берсеңіз, тозып қалады. Ат-тонға бергісіз өлмейтін, өшпейтін, өмірі естен кетпейтін бір өсиет айтсаңыз, соған ризамын," - депті. "Онда қолыңды балам", деп Төле бидің берген батасы мынау екен:

Бір үйдің баласы болма,
Көп үйдің санасы бол!
Бір елдің атасы болма,
Бар елдің данасы бол!
Бір тонның жағасы болма,
Көп көлдің ағысыс бол!
Ақты ақ деп бағала!
Қараны қарарла, өзегің талса өзен бойын жағала.
Өзіңе-өзің кәміл бол!
Халқына әділ бол!
Досыңа адал бол!
Панансыз панан бол!
Кек сақтамас бала бол!
Арып-ашқан қаріптің
Жел жағына жота бол!

Төле би бата беріп жайды қолын;
Қалидай нұрлы болсын оң мен солың,
Рүстем дастанындай мәшһүр болып,
Қарағым, қайда барсаң болсың жолын!

Қаз дауысты Қазбек би — қазақ халқының аса көрнекті биі, шешен, мемлекет және қоғам қайраткері. Ол XVII–XVIII ғасырларда өмір сүріп, қазақ елінің бірлігі мен тәуелсіздігі үшін күрескен ұлы тұлғалардың бірі.

Қазбек би шамамен 1667 жылы дүниеге келген. Әкесі — Келдібек, арғы атасы — Бесім би. Ол Орта жүздің арғын тайпасының қаракесек руынан шыққан. Жастайынан ел арасындағы дау-жанжалдарға қатысып, әділдігімен, шешендігімен, ақыл-парасатымен көзге түскен. Қазбек би халық арасында "Қаз дауысты Қазбек би" деген атқа ие болған. Бұл атау оның дауыс ырғағының күштілігі мен сөз саптасының әсерлілігінен шыққан.

Қазбек би:

• Халықтың бірлігі мен ел тыныштығын сақтауға зор үлес қосты;
• Үш жүздің басын қосуға, жоңғар шапқыншылығына қарсы күресте елді ұйыстыруға атсалысты;
• Ел ішіндегі талай дауды әділ шешіп, «тура биде туған жоқ» деген қағиданы ұстанды.

Қазақ пен жоңғар арасындағы елшілік кезінде Қазбек би жоңғар ханы Цеван Рабданға барған. Сонда ол қазақ халқының рухын көрсетіп, мынадай әйгілі сөзін айтқан:

"Біз – қазақ деген мал баққан елміз,
Бірақ ешкімге соқтықпай жай жатқан елміз.
Елімізді, жерімізді ешкімге бермейміз.
Ата-бабадан қалған осынау кең байтақ жерге көз салма,
Сен қалмақ та, біз қазақ,
Қарпысқалы келгенбіз.
Сен темір де, біз көмір,
Еріткелі келгенбіз,
Екі еліктің лағын,
Теліткелі келгенбіз.
Танымайтын жат елге,
Танысқалы келгенбіз.
Қазақ-қалмақ баласы,
Табысқалы келгенбіз.
Танысуға келмесең,
Шабысқалы келгенбіз.
Сен қаблан да, біз арыстан,
Алысқалы келгенбіз.
Жаңа үйреткен жас тұлпар,
Жарысқалы келгенбіз.
Тұтқыр сары желімбіз,
Жабысқалы келгенбіз.
Берсең жөндеп бітімің айт,
Бермесең дірілдемей жөніңді айт.
Не тұрысатын жеріңді айт!-
Өзің келсең, өзің көрерсің қазақтың қандай халық екенін!"

Бұл сөздері арқылы Қазбек би қазақ елінің намысын, тәуелсіздікке деген ұмтылысын айқын көрсеткен. Қазбек би тек шешен ғана емес, мемлекетшіл тұлға, ел тағдырын ойлаған көреген қайраткер болды. Оның биліктері мен нақыл сөздері қазақ халқының құқықтық, моральдық құндылықтарының негізіне айналды.

Әйтеке би – халықтың рухына жол салған шешен, сөзін тыңдаған елді ойға батыратын, жүректі тебірентетін дана. Оның сөзі – желдей жеңіл де, найзадай өткір, жүрек пен ойға үңіледі. Әр сөзі – өсиет, әр өсиеті – өмірлік сабақ.

Бірде ел арасында дау шыққанда, Әйтеке би батылдық танытып, әділеттілікті орнатты. Ол айтты: "Қорыққанның сөзі қысқарады, батылдың сөзі әділдікке толы." Бұл сөз – халыққа сенімділік сыйлаған найзағайдай құдіретті ой. Батылдық оның сөзінде ғана емес, ісінде де көрінді: ол әділетсіздікке қарсы тұрды, шындықты қорықпай жеткізді, елдің бірлігін сақтады.

Әйтеке бидің өсиеттері – адамның жүрегіне дем беретін шамшырақ. Ол: "Ақиқатты айтудан тайма, әділдікке бағын" – деп, шындыққа адал болуды үйретеді; "Жақсы сөз – жанға азық, жаман сөз – жүрекке ауыр жүк" – сөздің күшін сездіреді; "Құқық пен шындық – екі қанат, біреуін жоғалтсаң, теңдік ұша алмайды" – қоғамның үйлесімділігін бейнелейді.

Әйтеке би сөзінде табиғат пен адам өмірінің үндестігін суреттейді: оның мысалдары желдің сыбырындай жеңіл, бірақ жүректің тереңіне үңіледі; оның өсиеттері күннің сәулесі сияқты жарық беріп, қараңғы ойларды жарыққа шығарады.

Әйтеке бидің шешендік өнері – тек тарихтың естелігі емес, өмірлік даналық, рухани сабақ, сөздің поэзиясы. Оның батыл сөзі мен өсиеттері әр ұрпаққа жүрекпен сезінуге, оймен ойлануға, әділдік пен адамгершілікті қадірлеуге мүмкіндік береді.

Қорыққанның сөзі қысқарады,
Батылдың сөзі әділдікке толады.
Сөзінің әрбір үні – найзағайдай өткір,
Жүрекке жол табар, ойға терең кірер.

Ақиқатты айтудан тайма,
Әділдікке әрқашан бағын.
Жақсы сөз – жанға азық,
Жаман сөз – жүрекке ауыр жүк.

Құқық пен шындық – екі қанат,
Біреуін жоғалтсаң, теңдік ұша алмайды.

Әйтеке би сөзінде – желдің сыбырындай жеңіл,
Күннің сәулесідей ойға жарық берер.
Батылдық пен даналық оның серігі,
Әр өсиеті – өмірге тәрбие, ұрпаққа мерей.

Сөзінің күші – халыққа дем, жүрекке үміт,
Әйтеке бидің мұрасы – мәңгілік өмірлік даналық.

Шешендік өнер ғылымымен қазақ тілі экспрессивтік стилистикасының консолидациялануы тіл мен шешендік өнердің өзара байланысын көрсетеді. Төле би, Қазбек би және Әйтеке би сияқты ұлы шешендердің сөздерінде экспрессивтік стилистиканың құралдары арқылы терең ой-сезімдер әсерлі жеткізілген. Осылайша, шешендік өнер мен стилистика бір-бірін толықтырып, қазақ халқының мәдени мұрасының дамуына үлес қосады.