Математика мен тіл — адамзат ойының екі қанаты. Бірі — логика мен дәлдіктің, екіншісі — сезім мен бейнеліліктің көрінісі. Алғаш қарағанда, математика – нақты сандар мен формулалардың әлемі, ал экспрессивтік стилистика – көркем сөздің, эмоция мен әсердің әлемі сияқты көрінеді. Бірақ шын мәнінде, бұл екі сала бір-бірімен тығыз байланысты, өйткені екеуінің де түпкі мақсаты – ойды дәл және әсерлі жеткізу.

Математика – ойдың тәртібі, жүйелілік пен үйлесімнің тілі. Экспрессивтік стилистика болса, тілдегі көркемдік пен әсерлілікті қалыптастырады. Егер математикалық ой нақты дәлдікке сүйенсе, стилистикалық тіл сол ойды адамның жүрегіне жеткізудің жолын табады. Мысалы, математикалық дәлдік жазушының сөз таңдауы мен сөйлем құрылымындағы логикалық үйлесімділікке әсер етеді. Ал стилистика сол логиканы көркемдікке айналдырып, сезіммен безендіреді.

Математикада формула болса, тілде бейнелі сөз бар; математикалық заңдылықтар мен тілдік құрылымдардың арасында ұқсастық көп. Екеуі де тепе-теңдікке, жүйелілікке және үндестікке ұмтылады. Әдебиеттегі ырғақ, симметрия, қайталамалар – бәрі де математикалық үйлесімділікке негізделген. Тіпті поэзияның өзінде сандық заңдылық бар: буын саны, ұйқас, ырғақ — бәрі математикамен үндес.

Экспрессивтік стилистика эмоция арқылы әсер етсе, математика логика арқылы сендіреді. Бірақ әсер ету мен сендіру — екеуінің де ортақ мақсаты. Сондықтан математикалық дәлдік пен тілдік әсерлілік тоғысқанда, ой тереңдігі мен сөз сұлулығы үйлеседі.

Математика — адамзат өркениетінің ең көне және ең маңызды ғылымдарының бірі. Ол сан, пішін, кеңістік және өзгеріс туралы ғылым болып саналады. Математика күнделікті өмірде де, ғылым мен техникада да ерекше рөл атқарады. Әлемнің барлық заңдылықтарын түсіну үшін математикалық ойлау қажет. Біздің өміріміздің әр сәтінде математикамен кездесеміз: сауда жасағанда, уақытты есептегенде, жол қашықтығын анықтағанда. Математикасыз инженер ғимарат сала алмайды, дәрігер дертті анықтай алмайды, ал бағдарламашы есептеу жүйесін құра алмайды.

Математиканың негізгі салалары — арифметика, алгебра, геометрия, тригонометрия, статистика және математикалық талдау. Арифметика сандармен амалдар жасауға үйретеді, алгебра – әртүрлі теңдеулер мен өрнектерді шешудің негізі. Геометрия кеңістіктегі пішіндерді, олардың қасиеттерін зерттейді. Математика логикалық ойлауды, дәлдік пен ұқыптылықты дамытады. Ол адамды сабырлы, жүйелі ойлауға баулиды.

Математика — барлық ғылымдардың тілі. Физика, химия, информатика, экономика сияқты пәндердің барлығы математикалық заңдарға сүйенеді. Қазақтың ұлы ғалымы Қаныш Сәтбаев «Математика — ғылымдардың патшасы» деген. Бұл сөздің мағынасы терең: себебі кез келген ғылыми жаңалық есеп пен өлшем арқылы дәлелденеді.

Қазіргі заманда математика тек есеп шығару емес, ол — жасанды интеллект, деректерді талдау, криптография, және компьютерлік модельдеу сияқты салалардың негізі. Математикасыз заманауи технология дамымайтыны анық. Математика адамзат ойлау мәдениетін қалыптастырады, логика мен дәлелдің күшін көрсетеді. Сондықтан әр адам математикаға қызығып, оны үйренуге ұмтылуы қажет.

Математика — ақыл мен логиканың айнасы, сандық әлемнің сиқыры. Ол — адамзат ойының биігіне жетелейтін қасиетті ғылым. Әрбір сан, әрбір белгі — шексіз ойдың кілті секілді. Математикасыз өмірдің өз үйлесімі де, уақыттың өзі де мәнін жоғалтқан болар еді. Математика — өмірдің тілсіз тәртібі. Табиғаттағы әрбір құбылыс, аспандағы жұлдыздар қозғалысы, тіпті жүректің соғысы да белгілі бір есеп пен өлшемге бағынады. Осы сиқырлы тәртіпті сезіну — математиканың ғажайыбы.

Математика — ойдың гимнастикасы. Ол адамды сабырлы, ұқыпты, әрі жүйелі ойлауға баулиды. Әр есеп – ақылдың шыңына шығатын тағы бір баспалдақ. Кейде бір есепті шешу – өмірдің өз жұмбағын ашқандай әсер қалдырады. Математиканы түсінген адам — әлемнің ішкі үйлесімін сезінген адам. Себебі сандар тек қағаз бетінде ғана емес, өмірдің өз бойында өмір сүреді. Олар — музыкадағы әуен, сәулет өнеріндегі симметрия, табиғаттағы пропорция.

Математика — адамзат өркениетінің іргетасы. Ол арқылы адам ғарышқа жол ашты, машинаны, компьютерді, тіпті жасанды интеллектіні жасады. Қазақтың дана ғалымы Қаныш Сәтбаев: «Математика — ғылымдардың кілті», – деген. Расында да, бұл ғылымсыз әлемнің есігі жабық. Математика — сандардан құралған поэзия. Ол — дәлдік пен сұлулықтың үйлесімі. Кім математика тілін ұға білсе, сол адам ғаламның сырын сезеді.

Математика — ақылдың айнасы, ал Абай — сол ақылдың нұрын шашқан дана. Екеуін біріктіргенде, адам рухы мен ой тереңдігі үндестік табады. Математика бізге дәлдік пен жүйелілікті үйретсе, Абай бізге адамдық пен парасаттылықты үйретті. Абайдың әрбір сөзі — логикалық ой мен өмірлік тәжірибенің тұтастығы. Оның «Ғылым таппай мақтанба» өлеңі де нағыз математикалық нақтылыққа құрылғандай. Өйткені онда ақыл, еңбек, талап, терең ой сияқты ұғымдар бір жүйеге бірігеді. Математика адамды ойлауға, ізденуге баулыса, Абай сөзі сол ойды адамгершілікке бағыттайды. Екеуінің де түп мақсаты — адамды жетілдіру. Математикасыз ғылым дамымайды, Абайсыз рухани биіктік болмайды. Ақыл мен жүрек тең болса, адам өмірінде үйлесім орнайды. Сондықтан Абайдың даналығы мен математиканың дәлдігі — бір-бірін толықтыратын ұлы құндылықтар.

Қазақтың ұлы ойшылы Абай да осыны сезген: оның өлеңдері логикалық жүйемен өрілген, әрбір жолы есептелгендей үйлесімді, бірақ сонымен қатар сезім мен экспрессияға толы. Демек, математикалық ойлау мен экспрессивтік тілдік өрнек – бірін-бірі толықтыратын екі қыры. Математика мен экспрессивтік стилистика – екі түрлі ғылым емес, адам ойының екі қыры. Бірі – дәлдік пен ақылдың, екіншісі – сұлулық пен сезімнің тілі. Ал осы екі тілді бірдей меңгерген адам – шын мәнінде, әлемді терең түсіне алатын тұлға.

Математика мен экспрессивтік стилистика – екі түрлі ғылым емес, адам ойының екі қыры. Бірі – дәлдік пен ақылдың, екіншісі – сұлулық пен сезімнің тілі. Ал осы екі тілді бірдей меңгерген адам – шын мәнінде, әлемді терең түсіне алатын тұлға. Математикалық ойлау мен экспрессивтік тілдік өрнек – бірін-бірі толықтыратын екі қыры.