Геометрия – кеңістік пен пішіннің, сызық пен нүктенің тілі. Ал экспрессивтік стилистика – сол тілді сөз арқылы бейнелейтін өнер. Алғаш қарағанда, бұл екі сала бір-бірінен алшақ сияқты көрінгенімен, олардың түбінде терең байланыс бар: екеуінің де өзегі – үйлесім, дәлдік және сұлулық. Геометрия әлемді сызықтармен суреттейді, ал стилистика сол сызықтарды сөзбен өрнектейді. Шеңбер мен түзу – математикалық ұғымдар ғана емес, көркем тілде символдық мәнге ие бейнелер. Мысалы, шеңбер – мәңгіліктің, бірліктің, тұтастықтың белгісі болса, түзу – өмір жолының, әділдіктің, тұрақтылықтың нышаны. Экспрессивтік тіл арқылы геометриялық ұғымдар адам жанының күйін сипаттайтын бейнеге айналады.

Геометрияның заңдары – әлемнің эстетикалық іргетасы. Табиғаттың құрылымы, гүлдің күлтелері, жапырақтың пішіні, қар ұшқынының симметриясы – барлығы геометриялық сұлулықтың көрінісі. Осы сұлулықты сезіну және оны тілмен жеткізу – экспрессивтік стилистиканың міндеті. Ақындар мен жазушылар геометриядан поэтикалық шабыт алған: мысалы, "өмірдің шеңбері", "сезімнің үшбұрышы", "үміттің түзу сызығы" деген тіркестер соның дәлелі.

Геометрия адамды логикалық ойлауға үйретсе, стилистика сол ойды әсерлі жеткізуді үйретеді. Бірі нақты форма арқылы әсемдік тудырса, екіншісі сөз арқылы көркемдік жасайды. Егер геометрия – ойдың құрылымы болса, экспрессивтік стилистика – сол ойдың үнін, реңін береді. Олар бір-бірін толықтырып, ақыл мен сезімнің тұтастығын құрайды.

Көркем әдебиет пен поэзияда геометриялық терминдер жиі кездеседі. "Махаббат үшбұрышы", "уақыттың шеңбері", "тағдыр сызығы", "жүректің бұрышы" сияқты тіркестер ғылыми ұғымның көркем бояуға айналған мысалы. Бұл – ғылым мен тілдің өзара әсерінің айғағы. Стилистикалық тұрғыдан мұндай қолданыстар бейнелілік пен эмоциялық әсерді күшейтеді.

Геометрия – сызу мен есептің ғана емес, сұлулық пен тепе-теңдіктің ғылымы. Ол тәртіп пен дәлдікке үйретеді. Ал экспрессивтік стилистика сол тәртіпті сезіммен, әуенмен толықтырады. Ғалым мен ақынның жолы осында түйіседі: бірі әлемді формамен, екіншісі – сөзбен бейнелейді. Геометрия мен экспрессивтік стилистика – ақыл мен сезімнің, дәлдік пен көркемдіктің үндестігі. Геометрия табиғаттың симфониясын формуламен баяндайды, ал стилистика сол симфонияны жүрекпен сезінуге үйретеді.

Геометрия – бұл тек сандар мен фигуралар әлемі емес, ол – тәртіп пен сұлулықтың тілі. Әлемнің барлық құрылымы, аспандағы жұлдыздардың орналасуы, гүлдің күлтесінің ашылуы, қар ұшқынының нәзік өрнегі – бәрі де геометрияның үнсіз заңы бойынша өмір сүреді. Табиғат өз сұлулығын дәлдікпен кестелеген. Шеңбер – күннің бейнесі, өмірдің тұтастығы. Үшбұрыш – тұрақтылықтың, тепе-теңдіктің нышаны. Түзу сызық – бағыт пен мақсаттың символы. Ал иілген сызық – өмірдің күрделілігі мен нәзіктігін көрсетеді. Әр пішіннің артында бір философия, әр бұрыштың астарында бір ой бар.

Бала кезден адам қолына қарындаш алып, нүкте қойып, сызық сызған сәттен бастап, геометриямен сырласа бастайды. Ол өзіне байқалмай, әлемнің үйлесімін түсіне бастайды: күн мен түннің ауысуы, толқынның қайтуы, жапырақтың өрнегі – бәрі де бір математикалық әуеннің бөлігі.

Геометрия – өнердің іргетасы. Суретші сызық арқылы сұлулық салады, сәулетші пішін арқылы кеңістік жасайды, ал адам баласы ой арқылы өмірдің симметриясын іздейді. Әрбір күмбездің, әрбір көпірдің, әрбір оюдың түбінде геометрияның ілімі жатыр.

Кейде біз өмірдің өзінде де геометрияны көреміз: тағдырдың түзу жолы, махаббаттың үшбұрышы, уақыттың шеңбері, үміттің шексіздігі… Бұл – сандармен өлшенбейтін, жүрекпен сезілетін геометрия. Геометрия – тек есеп емес, ол – өмірдің заңдылығы мен үйлесімін түсіндіретін философия. Ол бізге тәртіпті, нақтылықты, және сұлулықтың қарапайымдылығын үйретеді.

Әр түзу мен шеңбердің арасында бір поэзия бар – ол дәлдіктің поэзиясы. Адамзат көктегі шексіз ғарышқа қарағанда, жұлдыздардың бір-бірімен байланысын, олардың шеңберлі қозғалысын көріп, ғалам да бір үлкен геометриялық өрнек екенін сезеді. Ал сол өрнектің бір бөлігі – адам жүрегі. Сондықтан геометрия – тек ғылым емес, ол – өмірдің ритмі, табиғаттың тілі, әлемнің үйлесімін паш ететін мәңгілік өнер.

Ол нүктеден басталып, шексіздікке ұласады. Әрбір түзу мен шеңбер, әрбір бұрыш пен пішін – ғаламның өз қолтаңбасы. Табиғаттың әр өрнегі, әр жаратылысы геометрияның заңымен өріліп, тәртіп пен үйлесімге бағынады. Таң атқанда күн көкжиектен дөңгеленіп көтеріліп, шеңбердің мінсіз пішінін салады. Аспандағы ай да, көлдегі дөңгелек шұғыла да – геометрияның тірі мысалы. Қар ұшқынының әр сызығы, гүлдің күлтесі, бал арасының ұясы – бәрі де табиғи симметрияның ғажайып туындылары.

Әлем өз сұлулығын дәлдік арқылы жаратқан. Геометрия – сандар мен формулалар тілі арқылы сөйлейтін өнер. Ол адамға логиканы ғана емес, үйлесімділік пен көркемдік сезімін де үйретеді. Әр түзу – мақсатқа ұмтылудың, әр шеңбер – мәңгіліктің, әр үшбұрыш – тепе-теңдіктің бейнесі. Сол бейнелер арқылы адам өз өмірін де түсіне бастайды.

Адамның жүрегі – бір шеңбер, оның орталығы – махаббат. Уақыт түзу секілді алға жылжиды, ал естеліктер шеңбер сияқты қайта айналып келеді. Геометрия бізге өмірдің осындай заңдылықтарын ұғынуға көмектеседі. Ол әлемді өлшей отырып, оның рухын танытады.

Әр сәулет өнері, әр өрнек, әр ою – геометрияның тілімен сөйлейді. Қазақтың киіз үйінің шеңберлі шаңырағы мен үшбұрышты керегесі де сол үйлесімнің белгісі. Табиғат пен адам арасындағы байланыс осы формалар арқылы мәңгі сақталып келеді.

Геометрия – тек есеп пен сызу емес, ол – ғаламның поэзиясы. Әр фигура – бір ой, әр бұрыш – бір сезім. Ол адамды ойлауға, байқауға, үйлесімді көруге баулиды. Сол арқылы біз әлемнің құрылымын ғана емес, оның жанын да танимыз. Сондықтан геометрия – дәлдік пен сұлулықтың мәңгілік достығы. Ол бізге бір нәрсені ғана үйретеді: шексіз кеңістікте де, адамның кішкентай жүрегінде де үйлесім бар. Ал сол үйлесімді сезіне білген адам – шынайы әдемілікті танушы.

Геометрия мен экспрессивтік стилистика арасындағы байланыс тілдің ғылыми дәлдігі мен көркем бейнелілік қасиеттерінің өзара ықпалдасуында көрінеді. Геометриялық ұғымдардың көркем және метафоралық түрде қолданылуы тілдің бейнелеу мүмкіндігін кеңейтіп, адамның әлемді қабылдауын және философиялық ойлауын тереңдетеді. Геометрия тілі тілдік жүйедегі функционалдық стильдер арасындағы өзара ықпалдастықтың маңызды элементіне айналады.